Yaş yüzünden emekli olamayan milyonlarca çalışanın gözü Meclis'te. Ancak yaşa takılmadan erken emekli olmak o kadar da zor değil.
Emekliliğine birkaç yıl kala çıkan yasa nedeniyle yıllarca beklemek zorunda kalan 5 milyona yakın kişi var. Gözler hep Meclis’te ve siyasilerde. Çünkü bu kişiler, bir an önce emekli olmak istiyor. Ancak zaman zaman gündeme geliyor. Yaşı bekleyenler için Almanya ve Finlandiya’daki modellere bakılıyor.
HER EKSİK YAŞ İÇİN YÜZDE 2 AZ MAAŞ
Almanya’da emeklilik yaşı 65-67. Ancak 63 yaşındakiler, her eksik yaş için yüzde 2 daha düşük emekli aylığı ile erken emekli olabiliyor. Finlandiya’da ise eksik maaşla erken yaşlarda emekli olanlar, emekli olduktan sonra çalışmaya devam ederlerse her yıl için maaş yüzde 2 yükseliyor. Bu düzenlemeyi beklemeden ve yaşa takılmadan erken emekli olmak mümkün.
Yıpranmayla 5 yıla kadar erken emekli olmak mümkün. Ağır ve yıpratıcı işlerde çalışan işçi ve memura ilave prim hakkı veriliyor. Bu, emekli olunacak prim sayısını artırırken, emekli olunacak yaşı öne çekiyor. Örneğin 20 yıl çalışan bir kişi yıpranmayla 25 yıl çalışmış sayılarak 5 yıl erken emekli olma hakkı elde edebiliyor. Çalıştığınız işin bu kapsamda değerlendirilip değerlendirilmediğini SGK’ya sorun.
HASTALANANLAR YAŞI BEKLEMİYOR
Bir süre çalıştıktan sonra hastalanan ya da sakat kalan binlerce kişi var. Yüzde 60 oranında işgücü kaybı olanlar ile sürekli başkasının bakımına muhtaç derecede malul olanlar, yaşı beklemeden erken emekli olabiliyor. Bunun için 10 yıl sigorta, 1800 gün prim ve en az yüzde 60 oranında işgücü kaybı aranıyor. Bu durumu SGK Sağlık Kurulu tarafından onaylanan kişilere 971 lira maaş bağlanıyor.
Doğum borçlanması emekli olabilmek için diğer koşulları sağlayıp prim gün sayısı eksik olan kadınların erken emekli olmasını sağlıyor. Doğumdan önce sigortası yapılan, adına prim ödenen ve çocuğu yaşayan tüm kadınlar doğum borçlanması yapabiliyor. En fazla üç çocuk için geçerli oluyor.
Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğu olan anneler erken emekli olabiliyor. Örneğin; Ekim 2008’den sonra 1000 gün primi bulunan bir anne 1250 gün prim ödemiş sayılıyor. 250 günlük süre yaştan düşüyor. Bu haktan SSK, Bağkur veya Emekli Sandığı’na tabi olan bütün anneler yararlanabiliyor.
KAYIP ORANINA GÖRE EMEKLİLİK
İlk kez 1 Ekim 2008 ve sonrasında sigortalı olan engelliler, çalışma gücündeki kayıp oranına göre emekli olurlar. Bu açıdan, sağlık kurulu raporuna göre çalışma gücü kaybı; yüzde 50 ila 59 arasında olanlar 16 yıllık sigortalılık süresi ve 3700 gün, yüzde 40 ila yüzde 49 arasında olanlar ise 18 yıllık sigortalılık süresi ve 4100 gün şartlarını yerine getirdiklerinde emekli olabilirler. Her çocukta 2 yıl olan bu hak 6 yıl (2160 gün) prim kazanmayı sağlıyor.
