İSTANBUL (AA) - Maliye Bakanı Naci Ağbal, "Vergi sistemi öyle olmalı ki piyasada aynı alanda iş yapanlar arasında rekabet eşitsizliğine neden olmamalı, vergi herkese karşı eşit mesafede olmalı" dedi.
Ağbal, Türkiye Perakendeciler Federasyonunca düzenlenen "Uluslararası Yerel Zincirler Buluşuyor" Konferansı ve Fuarı'nın ikinci gününün açılışında yaptığı konuşmada, perakendecilik sektörünün hem Türkiye ekonomisi hem de bakanlık için önemli bir sektör olduğunu belirtti.
Özellikle kayıt dışı ekonomi ile mücadele anlamında perakendecilik sektörünün kurumsallaşması, büyümesi, yaygınlaşmasının önemli olduğunu ifade eden Bakan Ağbal, şunları kaydetti:
"Perakendeciler Federasyonu üyeleri, Türkiye'de ticaretin kurumsallaşmasına, kayıt altına alınmasına, kayıt dışı ile mücadeleye, kayıt dışı istihdamın azaltılmasına önemli katkılar veriyorsunuz. Bugün perakendecilik sektörünün geldiği seviyeye baktığımızda, hala kurumsallaşmış perakendecilik sektörünün büyümesi noktasında önemli bir potansiyelin olduğu görüyoruz. Yapılan araştırmalarda Türkiye'de yürütülen perakende ticaretin yüzde 75'inin geleneksel tarzda yönetildiğini görüyoruz. Kurumsallaşmış, örgütlenmiş perakendecilik sektörünün toplam sektör içindeki payı yüzde 25 seviyelerinde. Hep birlikte hükümet ve sektör olarak perakende sektörü içerisindeki kurumsallaşmayı artıracağız. Perakendecilik sektörünün genel anlamda vergi beyanları noktasındaki durumu nedir diye bakıldığında hesaplanan gelir vergisinin yüzde 18'ini perakendecilik sektöründen alıyoruz. Ödenen gelir vergisinin yüzde 20'sini perakendecilik sektörü ödüyor. Kurumlar vergisinde hesaplanan verginin yüzde 6'sı perakendeciler tarafından ödeniyor. Kurumlar ve gelir vergisindeki oranı yan yana koyduğumuzda kurumsallaşma anlamında perakendeciler olarak çaba sarfetmemiz lazım, burada önemli bir potansiyel var."
Ağbal, Türkiye'de tahsil ettikleri KDV'nin yüzde 8'ini perakendecilik sektöründen aldıklarını anlatarak, bakanlık kayıtlarına göre gelir vergisinden 520 bin, kurumlar vergisinden de 87 bin mükellef olmak üzere yaklaşık 610 bin perakendeci mükelleflerinin bulunduğunu, perakendecilik sektörünün özellikle KDV tahsilatı bakımından öneminin arttığını söyledi.
Organize perakendecilik sektörünün oranının arttıkça bu sektörden tahsil ettikleri KDV oranının da zaman içerisinde artacağını aktaran Ağbal, Türkiye'nin büyüme performansı, eylem planları ve reform takvimi hakkında bilgi verdi.
- "İş gücü piyasasında katılık oluşturan tüm düzenlemeleri kaldırmamız lazım"
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu'nun konuşmasında iş gücü piyasasına ilişkin düzenlemelere değindiğini anımsatan Ağbal, bu anlamda tespitlerin ve endişelerin ortak olduğunu belirterek, sözlerine şöyle devam etti:
"Ne yapıp edip piyasa mekanizmasını işler hale getirmemiz lazım. Piyasanın aksaklıkları üzerindeki hukuki ve fiili uygulamaları ortadan kaldırmamız lazım. Başta iş hukuku düzenlemeleri olmak üzere iş gücü piyasasında katılık oluşturan tüm düzenlemeleri kaldırmamız lazım. Özellikle güvenceli esneklik, kıdem tazminatı düzenlemesi, iş hukuku ile ilgili düzenlemeler ve yargı reformu bunların belli başlıları. Gerçekten mahkemelerde piyasayı sürekli olumsuz etkileyecek şekilde yapı ve sonuçlar ortaya çıkıyor. Mahkeme kararlarına ilişkin istatistikler önemli, burada bir aksaklık var bunu görüyoruz. Bu anlamda iş mahkemelerinin yeniden yapılandırılması önemli bir düzenlenme, ama onunla birlikte İş Kanunu önemli bir reformun hayata geçirilmesi önemli. Mahkemeler yasal hükümlere göre karar veriyor. Yasal hükümler açık hükümler taşımıyorsa yargı kararları öngörülebilir olmaktan çıkıyor."
Ağbal, başta TOBB olmak üzere STK'larla yatırım ortamının iyileştirilmesi için uzun süredir çalıştıklarını vurgulayarak, "Ticaret, yatırım, üretim, ihracatı daha da geliştirmek için neler yapabiliriz? İşletmeler üzerindeki maliyetleri nasıl azaltabiliriz? Rekabetçiliklerini nasıl artırabiliriz? Bu konuda kapsamlı çalışmalar var. İnşallah hafta sonunda başkanımızla birlikte Yatırım Ortamını İyileştirme Koordinasyon Kurulu olarak önemli kararlar vereceğiz" diye konuştu.
İlk gelen göstergelere bakıldığında bu yılın ekonomik gerçekleşmelerinin geçen yıla kıyasla daha iyi olacağına işaret ettiğini bildiren Bakan Ağbal, global piyasalarda iyimserliğin bulunduğunu kaydetti.
Ağbal, Türkiye'nin bunlardan olumlu şekilde etkilendiğini anlatarak, "Enflasyon rakamları aşağı geliyor, faizlerin aşağı gelmesinde ortak bir beklenti var. Cari işlemler açığı aşağı geliyor, özellikle Türkiye'ye gelen sermayede de bir kıpırdanma var. Önümüzdeki dönemde yatırım, üretim ve perakende ticarete olumlu yansıyacak" dedi.
Perakende ticarette genel ortalamanın altında bir büyümenin bulunduğunu Ağbal, burada yapılacak düzenleme ve alacakları kararlarda ileriye gitmesi noktasında çalışmalar yapmaları gerektiğini dile getirdi.
- "Her 3 kişiden 1 kişi kayıt dışı çalışıyor"
Bakan Ağbal, kayıtlı istihdamın seviyesinin önemine işaret ederek, Türkiye'de 2002 yılında kayıt dışı istihdam oranının yüzde 52,1 olduğunu, her iki çalışandan biri kayıtlı çalışıyorsa sosyal güvenlik dengesinin tutturulamayacağını belirtti.
Son 14 yılda bu alanda önemli mesafeler kaydedildiğini ifade eden Ağbal, şunları söyledi:
"2015 yılında kayıt dışı istihdam yüzde 33,6'ya gerilemiş. Artık aşağı yukarı her 3 kişiden 1 kişi kayıt dışı çalışıyor. Bu oran bile hala çok yüksek. Bunu aşağılara çekmemiz lazım. Organize perakende ticareti yapanlar kayıt dışı istihdamın aşağı çekilmesine önemli katkı veriyorsunuz, teşekkür ediyorum. Sizler ne kadar büyürseniz, iş hacmi, karlar ne kadar artarsa, daha fazla ne kadar mağaza, işletme açarsanız kayıt dışı ekonomiyi aşağı çekiyor. İnşallah yerelden ulusala, ulusaldan globale perakende zincirini bekliyoruz.
Ben istiyorum ki yerel mağazalar zincirimiz içinde önce ulusal sonra global perakende markaları üretelim. Yerel perakende zincirleri Türki Cumhuriyet, Orta Doğu ve Avrupa'da isimleriniz inşallah marka haline gelir."
Ağbal, "Vergi sistemi öyle olmalı ki piyasada aynı alanda iş yapanlar arasında rekabet eşitsizliğine neden olmamalı, vergi herkese karşı eşit mesafede olmalı" diyerek, aynı piyasada iş yapanlardan bir kısmının lehine bir kısmının aleyhine asla olmaması gerektiğini dile getirdi.
Perakendecilerin ticarete konu bütün malları üreticiden alıp tüketiciye sunduğunu belirterek, "Aldığınız malların KDV oranlarıyla aynı malları satarken uyguladığınız KDV oranları farklı olabiliyor. Yüzde 1'den alıp yüzde 8'e satabiliyorsunuz ideal olan tabii ki zincirin tamamında vergi oranının eşit olmasıdır. Böyle bir durumda alan da satan da vergiden herhangi şekilde etkilenmez. Zaman içerisinde farklı gerekçelerle oran farklılaştırılmasına gittiğimiz oluyor. Kayıt dışı ekonomi ile mücadele veya kayıtlılığı artırma adına bu zincirin belli bir aşamamasında oranı düşürebiliyoruz, mesela toptancı aşamasını yüzde 1, perakendeci yüzde 8 yapabiliyoruz. Oran farklılaşması perakende zincirinde ticaret yapan firmaları olumsuz etkiliyor. Bunun üzerine çalışıp perakendecide, toptancıda maliyetin üzerinde kalmamasını sağlayacak çözüm üretmemiz lazım" şeklinde konuştu.
Hisarcıklıoğlu'nun "Biz sadece oranları eşitleyin diyoruz, Maliye Bakanı onları nerede eşitleyeceğini bilir" sözünü anımsatan Ağbal, "Doğru, inşallah en yukarı seviyede eşitlememiz lazım" demesi üzerine salonda gülüşmeler oldu.
(Sürecek)
