Ülkelerindeki iç savaştan kaçarak Türkiye'ye gelen Suriyeliler 2011’den beri resmi olarak 6 bin 33 yeni şirketle yaklaşık 334 milyon dolarlık yatırım yaptı.
ABD merkezli sivil toplum örgütü Building Markets ve Gaziantep’te faaliyet gösteren Suriye Ekonomik Forumu Türkiye’deki Suriyelilere ait mikro, küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin (KOBİ) genel görünümüne ilişkin bir rapor hazırladı. ‘Hikayenin Öteki Yüzü; Türkiye’deki Suriyeli KOBİ’ler üzerine bir pazar araştırması’ başlığını taşıyan rapor için İstanbul ve Gaziantep’te 230 Suriyeli işletmeyle görüşmeler yapıldı. Rapora göre gayri resmi ve kayıt dışı işletmelerle birlikte Türkiye’deki Suriyeli şirketlerin toplam sayısının 10 bin aştığı tahmin ediliyor. 2011’den beri resmi olarak 6 bin 33 yeni şirket kuran Suriyeliler yaklaşık 334 milyon dolarlık yatırım yaptı. Suriyeliler, 2013’ten bu yana her yıl yeni şirket kuran yabancılar arasında birinci sırada. Suriyeli KOBİ’ler de ortalama 2 buçuk yıldır Türkiye’de faaliyet gösteriyor ve yıllık ortalama gelirleri 463 bin dolar.
YÜZDE 67 ÜNİVERSİTE MEZUNU
İşletme sahibi Suriyelilerin yüzde 67’si üniversite mezunu. Türkiye genelindeki Suriyelilerin yüzde 10 olan üniversite oranı dikkate alındığında işletme sahiplerinde eğitim düzeyinin yüksek olduğu görülüyor. Suriyeli girişimciler ortalama 9,4 kişiyi istihdam ediyor. Çalışanlarının çoğu daha önce kayıt dışı olarak çalıştığını ifade ediyor. KOBİ’lerin yüzde 55’i gelecekle ilgili ümitli ve iyimserler. Seneye de ilave istihdam imkanı sunacağını beyan ediyorlar. Yüzde 55’i mevcut durumlarını koruduğunu ve yüzde 34’ü büyüdüğünü belirtiyor. Suriyeli girişimcilerin yüzde 76’sı Suriye’de savaş bittikten sonra da Türkiye’deki işlerini muhafaza ederek Suriye’ye açılmayı planlıyor. Suriyeli KOBİ sektör tahlilinde toptan ve perakende ticaret yüzde 39’la ilk sırada. Bunu yüzde 19’la imalat ve yüzde 10’la konaklama ve yiyecek hizmetleri takip ediyor. Suriyeli imalatçılar daha çok Gaziantep’te yer alırken, İstanbul’daki şirketler genelde konaklama ve yiyecek hizmetleriyle ilgileniyor.
DİLDE ZORLANIYORLAR
Suriyeli KOBİ’lerin yüzde 40’ı karşılaştıkları en büyük zorluğun dil olduğunu belirtiyor. Türkiye’de bir işletme kurma deneyimini ise yüzde 73’ü ‘Kolay’ diye tarif ediyor. Girişimcilerin yüzde 45’i bu süreci tamamlamak için hukuk ve muhasebe hizmetlerini kullanırken, yüzde 39’u gayri resmi olarak diğer Suriyelilere güvenmiş. Bu durum Suriyeli KOBİ’leri destekleme ve resmileştirmede hem güvenilir hizmetlere hem de iş çevrelerine olan ihtiyacı gösteriyor. Türkiye’de bir işletme kurmanın zor olduğunu düşünen girişimciler arasında dile getirilen en büyük üç zorluk; yasal düzenleme ortamı, maliyet ve ev sahibi topluluğun algıları.
